نتوانسته‌ایم واژگان را با همه چندگانگی و زایندگی‌شان زیست کنیم
تاریخ انتشار: ۱۲ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۱۷۵۴۰
خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و ادب: سیدحسین مرکبی، نویسنده، مترجم و پژوهشگر حوزه دین در یادداشتی با عنوان «بندگان و رهیدگان و پرستاران» به برگردان‌های فارسی واژه قرآنی «عبد» اشاره کرده است. از میان ترجمه‌های منتشر شده او می‌توان به «چرا سوریه؟»، «امام مهدی (عج) و اخبار غیب» و «لبیک یا حسین» که جملگی از سخنان سیدحسن نصرالله هستند، اشاره کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مشروح این یادداشت را در ادامه می‌خوانید؛
در نخستین برگردان‌های قرآن در سده‌های ۵ و ۶ دست کم سه ترجمه برای واژه «عبد» یافته‌ام. از کهنه به نو: «پرستار» در قرآن قدس و «بنده» در برگردان طبری و «راهی» در کشف الاسرار میبدی. دو واژه «راهی» و «پرستار» گرچه هنوز در فارسیِ جان زنده‌اند اما دیگر برای برگردان «عبد» به کار نمی‌روند. بی سخنِ پیش، می‌روم سراغ واژه‌ها و در پایان، چند گزاره کوتاه خواهم نوشت:
بندگان بند
ریشه «بنده» بستن است. ماندنی مقدس. بندی بودن، وارون رهایی و آزادی و آزادگی است. بندگی بر استعاره زندان بنا شده. نخواستن یا خواستن و نورزیدن. ندانستن یا دانستن و نادیده‌انگاشتن. نداشتن یا داشتن و قربانی کردن. همواره در بند بودن. در بند کسی یا چیزی یا انگاره‌ای. چیزی سخت که بتوانیم افسار بندگی را به آن ببندیم. شاهی یا بتی یا آموزه‌ای تاریخی که ما را از آزادی آزاد کند. از پرسش‌مندی و پاسخ‌گویی به جهان و جهانیان برهاند. بندگی در فرا-زمان است. در اینجا نبودن. بنده همواره تنها بسته در یک زمان است و به دیگر زمان‌ها نمی‌نگرد. آن روی سکه بندگی، پادشاهی است. پادشاه بدون بندگان و بنده بدون فرمان‌روا بی‌معناست. فرمانی باید که زندان باشد و افسار. گرم یا سخت. نرم یا دش‌خوار.
راهیان راه
ریشه‌ی «رَهی» رهیدن است. رهایی و راه‌گشایی. رفتن. نماندنی مقدس. گشودگیِ سوی‌مند. «راهی» بر استعاره راه بنا شده. به دوردست دست‌نیافتی چشم امید دوختن. گرچه با پای پر آبله اما همواره رفتن. از ماندگی ننگ داشتن. آسودگی را رها کردن. به اکنون تنها برای فردا دل بستن. آن روی سکه روندگی، خواستن است. مقصد بدون رفتن و راهی شدن بدون جُستن بی‌معناست. خواهشی باید تا رهی را سوی خود بکشاند. دور یا نزدیک. کوچک یا بزرگ. راستین یا دروغین.
پرستاران پرستیده
ریشه «پرستار» پرستیدن است. دل‌سپردن. «پرستاری» بر استعاره نگرانی بنا شده است. ناز خریدن. بار از روی دوش پرستیده برداشتن. از آزار دیدن دوست هراسیدن. تیمارداری کردن. دل سوزاندن برای هر چشم بر هم زدنی که دردآلوده باشد. آن روی سکه پرستاری، شکنندگی است. شکنندگی بدون پرستاری و پرستاری بدون شکنندگی بی‌معناست. نازک‌دلی باید که پرستاری را به نگرانی خود بخواند.
چیزهایی هم هست که در هر سه این‌ها وجود دارد. یکی‌اش «دیگری» است. در همه‌شان من دارد خود را برای دیگری، چه شاه باشد و چه آن خواسته و چه آن نازک‌دل، به آب و آتش می‌زند.
گمان نمی‌کنم نمره دو برگردان دیگر برای «عبد» از «بنده» کمتر باشد، ولی می‌خواهم عامدانه نروم سراغ سنجش اندازه هم‌پوشانی معنای هر یک از این واژه‌ها با دامنه معنای «عبد». نمی‌خواهم گرفتار درست و نادرست و کم و بیش بشوم. تنها می‌خواستم بگویم ما چند سده است زندانی برگردان نخست هستیم. زندانی استعاره زندان. بندی الگوی بند.
جهان دین‌داری فارسی‌زبان که به دست مترجمان ناشناس تفسیر طبری آفریده شد همچنان بر زندگی و اندیشه ما سایه انداخته است و نتوانسته‌ایم واژگان را با همه چندگانگی و زایندگی و راه‌گشایی و بازی‌گوشی‌شان زیست کنیم. چرا می‌گویم جهان؟ فرض کنید در این هزار سال، همه کسانی که گفته‌اند «بنده‌ی خدا»، جای آن می‌گفتند «راهی خدا» یا «پرستار خدا». آیا آن روز ما در جهان دیگری نبودیم؟ پس همان گزاره‌ای را بازگو می‌کنم که پایان یادداشتی دیگر از همین خانواده نوشته بودم: نواندیشی دینی از بن با بازاندیشی زبان فارسی پیوند دارد. باید به سرچشمه‌های آفرینش این جهان باز گردیم و خودآگاه شویم و آن‌گاه آن را دوباره و زیباتر بیافرینیم.
کد خبر 5644667منبع: مهر
کلیدواژه: قرآن تفسیر طبری زبان فارسی ترجمه کتاب و کتابخوانی معرفی کتاب تازه های نشر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انتشارات شهید کاظمی دکه نشریات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان معرفی نشریات شهرداری تهران انتشارات روایت فتح موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران انقلاب اسلامی ایران شاهنامه شاعر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۱۷۵۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
به عراق صادرات داریم اما بخاطر مسائل بانکی نمی توانیم پولش را بگیریم!
تین نیوز
دبیر انجمن تولیدکنندگان صوتی و تصویری، با اشاره به اینکه متاسفانه دولت در بخش هایی مانند قیمت گذاری دخالت می کند، گفت: سازمان توسعه تجارت و معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه، برنامه و چشم انداز مثبتی در زمینه صادرات ندارند.
به گزارش تین نیوز به نقل از خبرآنلاین، محمدرضا شهیدی افزود: تولیدکننده از حداکثر پتانسیل برای ارتقای کیفی و کاهش قیمت محصولات برای رقابت با برندهای دیگر مانند تولیدات چینی استفاده می کند؛ اما شرایط صادرات باید توسط سازمان توسعه تجارت فراهم شود. متاسفانه دخالت معاونت و کمیته های دولت در امور بنگاه ها هیچ گاه به شکل ریل گذاری صادراتی نبوده و تنها صنایعی که از اقدام مثبت دولت در صادرات بهره مند شده اند، کانی های فلزی و غیرفلزی و همچنین پتروشیمی ها بوده اند که آنها هم به نوعی متعلق به دولت هستند.
شهیدی اظهار کرد: امروزه چنانچه به عراق صادرات انجام شود، برای دریافت پول با مشکل مواجه هستیم؛ چرا که حتی در این کشور نتوانسته ایم یک شبه بانک برای تبادلات مالی ایجاد کنیم، اما تا دلتان بخواهد نهادهای مسوول در این زمینه داریم.
وی با اشاره به اینکه نهادهای مسوول نتوانسته اند در نمایشگاه اکسپو از تمام ظرفیت ها استفاده کنند، عنوان کرد: تولیدکننده باید به کار تخصصی خودش یعنی تولید بپردازد و ایجاد ساز و کارهایی مانند دعوت از هیات های تجاری برعهده مسوولان و متولیان است و متاسفانه امروز شاهدیم که تعداد خارجی های حاضر در نمایشگاه درصد ناچیزی از شرکت کنندگان را تشکیل می دهد.
آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت